Dừa sáp Trà Vinh - cơ hội và tiềm năng

Nguồn gốc, xuất xứ

Năm 1924, sau khi tu học ở Batambang, Vương Quốc Campuchia, Hòa Thượng Thạch Sô (Pháp danh: MongKolThero) thấy giống dừa ngon lại lạ nên đã đưa giống dừa sáp Macapuno về trồng tại Chùa Botumsakor (Chùa Chợ) thuộc huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh. Chính tại nơi đây, cây dừa sáp Macapuno, lần đầu tiên và duy nhất được trồng tại Việt Nam, đã sinh sôi và trở thành sinh kế của cộng đồng trong gần một thế kỷ qua. Do thích hợp với thổ nhưỡng và khí hậu nơi đây, vùng Cầu Kè dường như trở thành “thủ phủ" của của cây dừa sáp, với hơn 90% diện tích trồng tại Trà Vinh.

Nguồn ảnh: Vicosap

Đặc điểm nhận biết

- Dừa sáp còn được gọi là dừa đặc ruột, dừa kem, makapuno (Philippines). Dừa sáp bề ngoài cũng giống với các loại dừa bình thường, tuy nhiên khi bổ ra thì bên trong cơm rất dày và mềm dẻo như bột quánh lại, có khi choáng gần hết phần không gian bên trong gáo dừa. Nước cũng rất ít, sền sệt và trong như sương sa.

- Theo cảm quan về hình thái (rễ, thân, lá, quầy, hình dạng trái và vỏ trái) dừa sáp giống như dừa bình thường. Tuy nhiên, dựa vào hình dạng, màu sắc trái tại Trà Vinh hiện có tới 05 giống dừa sáp: dừa sáp tròn, dừa sáp dài, dừa sáp có cạnh, dừa sáp vỏ xanh, dừa sáp vỏ vàng. Mỗi buồng dừa sáp thường chỉ cho vài trái sáp, những trái còn lại là dừa thường và giá trị thương mại chỉ ngang với những trái dừa khác. Chính vì thế mà dừa sáp được xem là quý hiếm và trở thành đặc sản luôn được nhiều du khách trong và ngoài nước săn đón.

Giá trị dinh dưỡng

- Thành phần dinh dưỡng trong 100g cơm dừa sáp:

Thành phần	Hàm lượng	Thành phần	Hàm lượng
Nước	64,8g	Canxi	58mg
Năng lượng	194 kcal	Photpho	59mg
Protein	2,4g	Sắt	1,4mg
Chất béo	17,6g	Vitamin B1	0,02mg
Xơ	5g	Vitamin B2	0,02mg
Đường	9,5g	Vitamin B3	0,6mg
Tro	0,7mg	Vitamin C	8mg

(Trích Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu ứng dụng phương pháp nuôi cấy phôi soma từ chồi mầm để nhân giống dừa sáp đặc ruột tại tỉnh Trà Vinh)

-Theo BS.CKII Đỗ Thị Ngọc Diệp - Phó Chủ tịch Hội dinh dưỡng Việt Nam: Cùi dừa sáp có đặc trưng ăn vào thấy béo, ăn vào thấy no, vốn dĩ là do thành phần của cùi dừa có nhiều chất béo. và năng lượng của cùi dừa tươi thì không cao. Nếu xem xét về thành phần các chất dinh dưỡng thì đầu tiên là trong Dừa sáp thì cùi dừa có chứa protein hay còn gọi là chất đạm dao động khoảng từ 3 - 4 gam, có chứa chất bột đường cacbohydrat thường dao động từ 10 đến 13 gam, có khoảng 27 gam chất béo. Vì vậy, có cả 3 chất đạm, chất béo, chất bột đường, 03 chất này cung cấp năng lượng nên ăn vào sẽ thấy no và có một chút sảng khoái.

- Ngoài ra, trong dừa sáp có nhiều các vi khoáng tốt cho sức khỏe đó là chất vi khoáng có lợi cho tim mạch và có lợi cho thần kinh. Đồng thời, cũng có lợi cho xương khớp. Hàm lượng kali trong cùi dừa khá cao, kali chính là thành phần hỗ trợ cho hoạt động của cơ bắp, hỗ trợ hoạt động của hệ thần kinh, bảo vệ tim mạch và làm cho hoạt động điều hòa thần kinh tốt hơn. Bên cạnh đó, còn có canxi, photpho, mangan và nhiều vitamin. Trong dừa sáp cũng chứa một loạt các chất khoáng có lợi, hỗ trợ giảm quá trình lão hóa, hỗ trợ giảm viêm và giúp cho cơ thể giảm thiểu các bệnh lý liên quan đến nhiễm trùng.

Giá trị kinh tế

- Năm 2005, diện tích trồng dừa sáp tại Trà Vinh là 43 ha, chỉ chiếm 0,35% diện tích trồng dừa trong tỉnh. Năm 2013, diện tích dừa sáp đạt 154 ha, chiếm 0,94% diện tích trồng dừa trong tỉnh (tăng gấp 3,4 lần so với năm 2005). Trà Vinh là tỉnh đặc biệt có giống dừa sáp phát triển mạnh nhất cả nước, với diện tích hiện có 722,5ha, tập trung nhiều ở huyện Cầu Kè 714,4ha và huyện Châu Thành 8,1ha.

- Chỉ riêng huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh có trên 15.000 cây dừa sáp với khoảng 6.000 cây đang cho quả, năng suất quả sáp đạt 40 - 80 quả/cây/năm. Giá bán dao động từ 57.000 - 128.000 đồng/quả, cao gấp 10 - 20 lần so với quả dừa ta, dừa dâu và tăng lên 160.000 - 170.000 đồng/quả vào các mùa lễ hội.

- Ước tính chi phí cho 1 ha dừa sáp là 28,7 triệu đồng/ha, lợi nhuận trung bình trong 1 năm trồng là 286 triệu đồng/ha nên nhu cầu cây giống dừa sáp cung ứng cho sản xuất là rất lớn. Ngoài ra, giá bán của cây giống được ươm từ quả của cây dừa sáp cao gấp 2 lần so với quả dừa ta, dừa dâu.

- Với đặc tính cơm đặc sệt, độ dầu và hàm lượng dinh dưỡng cao, mùi thơm đặc trưng hơn nên dừa sáp được dùng để chế biến thực phẩm (kem, bánh, kẹo), nước giải khát và mỹ phẩm, cho hiệu quả kinh tế gấp 10 - 20 lần dừa thường.

Sự quan tâm, đầu tư của các doanh nghiệp vào sản xuất, chế biến dừa sáp

- Nhận thức được tiềm năng phát triển của cây dừa sáp, nhiều doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đã tham gia vào việc ươm trồng, kinh doanh quả dừa sáp tươi, đồng thời sản xuất theo hình thức thủ công hoặc chế biến sâu, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, chế biến sản phẩm có nguồn gốc từ quả dừa sáp.

- Bằng tình yêu quê hương của người con Trà Vinh, Vicosap nỗ lực từng ngày trong hành trình may chiếc áo mới cho quả dừa sáp - sản vật quê nhà. Đầu tư các thiết bị máy móc công nghệ cao, ứng dụng dây chuyền sản xuất đưa vào chế biến sâu các sản phẩm từ nguyên liệu dừa sáp: Dừa sáp hút chân không, Kẹo dừa sáp, Dừa sáp sợi, Dừa sáp sấy khô giòn tan, Sữa chua dừa sáp sấy khô giòn tan, Bánh dinh dưỡng dừa sáp, Sữa chua uống dừa sáp…Đặc biệt tất cả sản phẩm của Vicosap đều không hoá chất, không phẩm màu và không chất bảo quản.

- Vào tháng 5/2023, Vicosap vừa được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trao bằng xác lập kỷ lục “Đơn vị chế biến sâu trái dừa sáp thành hệ thống nhiều dòng sản phẩm nhất, phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu, góp phần nâng cao giá trị đặc sản dừa sáp Cầu Kè - Trà Vinh”. Với lĩnh vực chế biến sâu trái dừa sáp thành 09 sản phẩm. Trong đó, có 06 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao. Cũng trong tháng 5/2023, sản phẩm Dừa sáp sợi Vicosap được chứng nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia. Đây là cột mốc đánh dấu sự nỗ lực được ghi nhận đối với Vicosap trên bước đường chinh phục đỉnh cao, nâng tầm giá trị trái dừa sáp.