Mấy hôm nay, chuẩn bị hàng Tết, bên cạnh những sản phẩm quen thuộc như dừa sáp sợi, kẹo dừa “tam vị”… Linh, bận rộn với sản phẩm dừa sáp sấy khô - giòn tan - sản phẩm nóng hổi - mới ra lò - phải gởi mẫu đi Nhật gấp.
Vicosap được biết đến với 5 sản phẩm từ cơm dừa sáp gồm: Dừa sáp sợi, kẹo dừa sáp 3 vị (nguyên chất, hương ca cao, hương dứa) và trái dừa sáp hút chân không. Cả 5 sản phẩm này đều được chứng nhận OCOP 4 sao, nhưng chỉ có 2 sản phẩm xuất khẩu theo đặt hàng ổn định.
“Quá bất ngờ khi chào hàng dừa sáp sấy khô - giòn tan, chưa bao giờ nhận được phản hồi nhanh như sản phẩm này" - Linh nói.
Cầu Kè là nơi bảo tồn loại dừa sáp huyền bí. Ngay cả người hái dừa nhà nghề cũng phải thừa nhận sự kỳ bí về trái dừa sáp trong cùng một buồng dừa. Linh, 36 tuổi, từng tạo ra công thức cho 7 sản phẩm từ dừa sáp để tham gia thị trường, tăng cơ cấu sản phẩm OCOP cho Trà Vinh, nhưng hỏi trong một buồng dừa có bao nhiêu trái sáp – anh cũng chịu thua.
Năm 2020, Linh, giám đốc Công ty TNHH Chế biến dừa sáp Cầu Kè (Vicosap) tham dự cuộc thi dự án khởi nghiệp do tỉnh Trà Vinh tổ chức. Anh thừa nhận: Khi khởi sự doanh nghiệp, bán dừa sáp tới Hà Nội, bửa nguyên trái ra mới bán được, nhưng do mình không biết bửa, khách chê riết rầu thúi ruột. Suy nghĩ làm kẹo, nhưng khó phân biệt được dừa sáp hay dừa thông thường. Làm dừa sáp sợi lạ mắt, dễ so sánh nên có thị trường thị trường, nhưng suy cho cùng vẫn chưa thực sự đột phá.
Con đường đi tìm thị trường dù nội địa hay xuất khẩu đều là mới đối với Linh. Nỗi ám ảnh đối với anh là có được một trái dừa sáp đã là quý hiếm rồi, nhưng nhiều người làm kẹo chỉ sử dụng cơm dừa, nhựa không biết phải làm gì? Việc sấy khô không khéo lại hôi dầu, hậu quả là đại lý trả hàng về. Những cảnh éo le, đau xót ấy Linh từng trải qua. “Đến nay, việc đầu tư đã trên 2 tỷ đồng”, Linh nói về hành trình ứng dụng công nghệ sấy khô – giòn tan được chấp nhận đơn như giải pháp hữu ích, sáng chế kỹ thuật biến cơm dừa thành một loại sản phẩm giòn tan có thể uống trà, dùng như đường từ dừa để uống cà phê… ngay cả người bị tiểu đường có thể dùng thoải mái.
Đặc biệt, nhựa dừa sáp cho lên men làm yaourt rồi sấy giòn tan. Với công nghệ này, nguyên liệu từ dừa sáp gần như không bỏ thứ gì. Hiện nay, cứ 1 kg nguyên liệu dừa sáp thu về 300g cơm, nhựa làm yaourt. Sản phẩm không chất bảo quản; không chất tẩy trắng; không phẩm màu hóa học; không chất tạo ngọt nhân tạo; Không hương vị nhân tạo.
Phòng kiểm nghiệm chất lượng chia vui với Linh “công nghệ sấy giòn tan giữ được giá trị tự nhiên của dừa sáp. Thậm chí dừa sấy giòn tan cho vào nước có thể hoàn nguyên lưu giữ hương vị tự nhiên của dừa sáp.
Đây là sản phẩm vừa phục vụ thị trường tết Nhâm Dần vừa chuẩn bị xuất sang Nhật Bản và Singapore… Đối với sản phẩm sấy giòn tan – quy trình khá phức tạp, trải qua nhiều công đoạn và thường phải mất 2 ngày để ra được một mẻ, phải chỉn chu từng khâu, kiễn tra nguyên liệu đầu vào chặt chẽ.
Là Start Up tự tìm kiếm giải pháp hữu hiệu trong điều kiện vốn ít, lại phải sản xuất thử với nguồn nguyên liệu quý, hiếm, giá cao… nhưng Linh đã tìm đúng con đường ra thị trường khi đổi mới, sáng tạo ra sản phẩm mới. Vicosap đã gởi mẫu sang Nhật và đơn đặt hàng trong suốt năm 2022 khoảng 7 tấn thành phẩm xuất khẩu. Việc nghiên cứu vẫn chưa kết thúc vì nhiều lò kẹo vẫn bỏ phí nước dừa sáp. “Tôi sẽ liên kết các lò khai thác tối đa dòng nhựa giàu dinh dưỡng này, lên men tự nhiên, có độ dẻo, giòn tan”, Linh nói.
Có 3 khó khăn mà Vicosap đang đối mặt: 1/Vùng nguyên liệu cấy mô chưa đủ lớn và dừa sáp đúng yêu cầu vẫn là số ít. 2/ Vicosap phải mua qua vựa; 3/Công nghệ thích ứng nhưng thiết bị có công suất nhỏ. Từng là Quán quân cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Trà Vinh, Linh nói: Thực tế đang đặt ra nhiều thách thức khi thị trường xuất khẩu và nội địa mở ra cùng lúc. Nhưng đó là niềm vui chưa từng có. Dù hết sức đa đoan, nhưng được vậy đã là quá tốt. Bây giờ cả công ty cùng nhau tổ chức sản xuất, giảm chi phí, tăng hiệu quả và luôn ý thức làm mới sản phẩm tạo ra giá trị mới từ tài nguyên bản địa - Linh nói về cố gắng của Vicosap khi ngày Tết đến gần - gấp gì hơn gấp Tết.
Ngọc Bích (2022), Nhịp Sống Miền Tây
